HADİSƏLƏRƏ MÜDAXİLƏ VƏ HESABAT MEXANİZMLƏRİ

Abstract

İnformasiya texnologiyalarında hadisələrə müdaxilə və hesabat mexanizmləri kibertəhlükəsizlik sahəsində kritik əhəmiyyət daşıyan proseslərdir. Bu mexanizmlər, informasiya sistemlərində baş verən anomaliyaları aşkar etmək, onlara cavab vermək və müvafiq hesabat hazırlamaq məqsədilə həyata keçirilir. Hadisələrin aşkar edilməsi üçün loq faylların analizi, siqnalizasiya sistemləri və süni intellekt əsaslı təhlükə aşkarlama texnologiyalarından istifadə olunur. Müdaxilə prosesində insidentin təsnifatı, onun təsirinin qiymətləndirilməsi və aradan qaldırılması tədbirləri görülür. Hesabat mexanizmləri isə insidentlər barədə detallı məlumat toplayaraq, onların gələcəkdə qarşısının alınması üçün müvafiq strategiyaların hazırlanmasına kömək edir. Bu yanaşma təşkilatların kibertəhlükəsizliyini gücləndirmək və məlumat itkilərinin qarşısını almaq baxımından vacibdir. Bütün təşkilatlar kibertəhlükəsizlik insidentlərinə qarşı adekvat tədbirlər görməlidir, çünki informasiya sistemlərinə qarşı hücumların sayı və mürəkkəbliyi artmaqda davam edir. Hadisələrə müdaxilə və hesabat mexanizmləri bu hücumların təsirlərini azaltmaq və sistemlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün əsas vasitələrdən biridir. İnsidentlərin idarə olunması üçün təşkilat daxilində xüsusi qruplar formalaşdırılır. Bu qruplar adətən Computer Security Incident Response Team (CSIRT) və ya Security Operations Center (SOC) adlanır. Onların əsas vəzifəsi hadisələrin aşkarlanması, təsnifatı, cavab tədbirlərinin görülməsi və analitik hesabatların hazırlanmasıdır. Hadisələrin effektiv aşkarlanması üçün qabaqcıl texnologiyalardan istifadə edilməlidir. SIEM sistemləri, anomaliya aşkarlama mexanizmləri və maşın öyrənmə modelləri şübhəli fəaliyyətləri analiz edərək erkən xəbərdarlıq mexanizmi rolunu oynayır. Bundan əlavə, Endpoint Detection and Response (EDR) və Network Traffic Analysis (NTA) kimi alətlər şəbəkə və istifadəçi fəaliyyətlərini izləyərək anormal davranışları müəyyən edir. Hadisəyə müdaxilə prosesi əvvəlcədən müəyyən olunmuş prosedurlar əsasında həyata keçirilməlidir. Hadisənin miqyası və təsiri müəyyən edildikdən sonra lazımi tədbirlər görülərək hücumun genişlənməsinin qarşısı alınır. Xüsusilə, zərərli proqramların yayılmasının qarşısını almaq üçün təsirlənmiş sistemlərin təcrid edilməsi, təhlükəsizlik boşluqlarının bağlanması və hücumun mənbəyinin müəyyən edilməsi vacibdir. Hesabat mərhələsi hadisənin sənədləşdirilməsini və təhlil edilməsini əhatə edir.