З.СӘНІК ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ ҚАЗАҚТЫҢ ҰЛТТЫҚ ӨЛШЕМДЕРІ АТАУЛАРЫНЫҢ МАҒЫНАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ

Abstract

Қазіргі біздің қолданысымыздағы түрлі өлшемдер  бұрынғы заманда басқа сөздермен алмастырып қолданылған. «Елі», «сүйем», «қарыс», «құлаш» деген деп аталатын арнайы халықтық өлшемдер қазақ өмірінде аса маңызды рөлге ие болған. Мәселен, киім пішу, тігу, сырмақ жасау, тұскийіз кестелеу, үй ағаш жасау, киіз басу мен қатар қолөнер бұйымдарын жасаудың бәрі де осы өлшемдер бойынша орындалып отырған. Олардың өздеріне сай белгілі бір мағыналары болған. Тіпті қазақтарда осы өлшем туралы түсінікердің ертеден қалыптасып, қолданыста болғанын көрсететін бірнеше мақал-мәтелдерді мысалға келтіруге болады. Мәселен, «Жеті рет өлшеп, бір рет кес», «Қарыстан сүйем жуық», «Ауру батпандап кіріп, мысқалдап шығады» секілді мақал-мәтелдер легін айтуға болады.